Allkunne - Nynorsk digitalt oppslagsverk

Aleine saman – korona og kulturen

No er mange aleine, men me er det saman. Kva kan kunsten seie oss om denne spesielle tida vi er i?

Tema: Språkfakta

Språkfakta 2015 er ei forteljing om språk i Noreg og verda. På allkunne.no kan du no lese utdrag frå Språkfakta 2015 i ein interaktiv presentasjon.

Ivar Aasen

Ivar Andreas Aasen, språkforskar, språkgrunnleggjar og diktar. Han endra den språklege framtida i Noreg og forma skriftspråket nynorsk.

Nynorsk

Det nynorske skriftspråket byggjer på norsk folkemål. Dei fleste norsktalande nyttar eit språksystem og eit ordtilfang som ligg nærmare nynorsk enn bokmål.

Toni Morrison

Toni Morrison, amerikansk forfattar. Få forfattarar har hatt meir å seie for dei svarte sin posisjon i moderne amerikansk litteratur.

Islandsk - Vi har lånt ordet mædi frå islandsk.

Nynorsk skriftkultur år for år 1646—2019.

Ove Røsbak

Ove Røsbak, forfattar og sceneartist med både barn og vaksne som målgrupper. Røsbak skapte stort oppstyr då han la fram opplysningar om Alf Prøysen si legning.

Edvard Ruud

Edvard Jentoft Ruud, gardbrukar, folkeminnesamlar, songar og forfattar frå Elgsnes ved Harstad i Troms. Ruud var mest kjend som formidlar av nordnorsk tradisjonsstoff, og då særleg song.

Klassisk musikk

Klassisk musikk er ei nemning som kan ha ulike tydingar. I daglegtale er omgrepet vanlegvis brukt om europeisk kunstmusikk frå barokken til tidleg på 1900-talet.

Ivar Aasen-tunet

Ivar Aasen-tunet i Ørsta er eit nasjonalt dokumentasjons- og opplevingssenter for nynorsk skriftkultur.

Bly

Bly, grunnstoff, eit tungmetall som er giftig for både dyr, menneske og miljø.

Det periodiske systemet

Det periodiske systemet inneheld alle byggjesteinane i naturen og universet, sette inn i eit system etter vekt og eigenskapar.

Hulda Garborg

Hulda Garborg, forfattar og kulturentrepenør og folkeopplysar.

Ideologi

Ideologi er oppskrifter på korleis ein vil at samfunnet skal vere. Somme meiner at ideologiar er eit gode, andre er skeptiske til ideologisk tenking.

Ytringsfridom

Ytringsfridom er fridomen for alle til å uttrykkje seg fritt og uhindra. Utan ytringsfridom er ikkje demokrati mogleg.

Likeverd

Likeverd vil seie at noko har like stort verd. Forståinga av at alle menneske har like stort verd, er eit viktig grunnlag for demokrati og menneskerettar.

Knut Hamsun

Knut Hamsun, ein av dei fremste forfattarane i den norske litteraturhistoria. Hamsun skreiv banebrytande bøker og fekk nobelprisen i litteratur i 1920.

Klimasøksmål

Klimasøksmål er rettsprosessar der kjernen i konflikten mellom partane er klimapolitikk.

Island

Island er det nordiske landet som ligg lengst vest. Det vart folkesett av vestlendingar på 800-talet, og har i dag ca. 365 000 innbyggjarar.

Stein Versto

Stein Versto er ein allsidig kulturarbeidar og forfattar. Versto er festspeldiktar saman med Odd Nordstoga under Dei nynorske festspela i 2020.

Greta Thunberg

Greta Thunberg er ein ung, svensk miljøaktivist. I 2018 byrja ho ein skulestreik for klimaet. Aksjonen har sidan utvikla seg til eit globalt klimaopprør blant barn og unge.

Klimaflyktning

Klimaflyktning er eit omgrep i daglegtalen som blir brukt om personar som må forlate heimen sin på grunn av konsekvensar av klimaendringar.

Økosystem

Eit økosystem er summen av alle produsentane, konsumentane, nedbrytarane og miljøet som finst i eit geografisk avgrensa område.

Frostatingslova

Frostatingslova er det gamle lovverket for Trøndelag og tilstøytande område, nedskrive frå 1050 til 1200, med munnleg overlevering før det.

Demokratiteori

Kva er demokrati, og kva er dei viktigaste verdiane i demokratiet? Demokratiteori er eit forskingsfelt som prøver å gi svar på slike spørsmål.

Internasjonal politikk

Internasjonal politikk er all samhandling som går føre seg over landegrensene, både mellom statar og mellom organisasjonar.

Berekraftig utvikling

Berekraftig utvikling er utvikling som tilfredsstiller dei menneskelege behova som finst i dag, utan å øydeleggje for komande generasjonar.

Mona Fossdal

Mona Fossdal, grafisk formgivar og illustratør, forfattarar og lektor. Ho har illustrert og skrive fleire barnebøker. Ho blandar det visuelle og det musikalske til ein heilskap.

Temaside: Den nynorske skjønnlitteraturen 1850–2015

Over 1400 har debutert med skjønnlitteratur i bokform på nynorsk og dialekt etter at Ivar Aasen fann att det nynorske skriftspråket.

Signe Kristin Djuve

Signe Kristin Djuve, lyrikar og pedagog. Både i dikta og i fagtekstane sine skildra ho korleis menneske ofte kjem til kort når det gjeld å nå fram til kvarandre.

Dagen i dag August 2020

Nynorsk kulturhistorie
All verdas språk

Søk

Burmesisk - Etymologisk er Burma og Myanmar det same ordet.

Nynorsk skriftkultur år for år 1646—2019.