Allkunne - Nynorsk digitalt oppslagsverk

Pressemelding: Meir nynorsk til fleire

Nynorsk kultursentrum og Store norske leksikon går saman om meir nynorsk leksikoninnhald på nettet frå 2021. Det nynorske nettleksikonet Allkunne blir integrert i Store norske leksikon.

Tema: Språkfakta

Språkfakta 2015 er ei forteljing om språk i Noreg og verda. På allkunne.no kan du no lese utdrag frå Språkfakta 2015 i ein interaktiv presentasjon.

Sigrun Slapgard

Sigrun Slapgard, journalist og forfattar med interesse for krigstematikk. Ho er òg oppteken av kvinner i norsk presse- og litteraturhistorie.

Ingeborg Refling Hagen

Ingeborg Nancy Refling Hagen, forfattar og kulturarbeidar. Ho var ein folkekjær diktar som nådde vidt ut gjennom eit brennande engasjement for fridom, kultur og opplysing.

Rolf Theil

Rolf Theil, lingvist og uvanleg språkmektig formidlar av kunnskapar om språk frå heile verda.

Maya (yucatekisk maya) - Ordet sigar har me lånt frå spansk (kastiljansk) cigarro ‘sigar, sigarett’, men spansk har lånt ordet frå eit maya-språk, der me finn sik’ar ‘røyking’.

Nynorsk skriftkultur år for år 1646—2019.

Astrid Grønsnes

Astrid Grønsnes, forfattar og pensjonert logoped frå Ullensvang i Hardanger. Ho har skrive barnebøker som hjelper på språktreninga, og ei spennande bok om eple.

Tor Arve Røssland

Tor Arve Røssland, butikkmedarbeidar og barne- og ungdomsbokforfattar som har skrive bøkene om guten Pode.

Jens Chr. Hauge

Jens Christian Hauge, motstandsmann, politikar og advokat. Hauge var under krigen leiar for Milorg. Etter krigen var han statsråd for Arbeidarpartiet.

Torstein Finnbakk

Torstein Finnbakk, lyrikar, lokalhistorisk forfattar, omsetjar og journalist frå Helgeland. Han er opphavet til ToFi-debatten, som handla om litterær kvalitet.

Energi

Energi er det same som evne til å utføre arbeid. Energi kan ikkje oppstå eller forsvinne, men berre gå over til andre former.

Medborgarskap

Medborgarskap vert til når folk røystar ved val og kan påverke politikken gjennom organisasjonsliv og andre former for politisk aktivitet.

Jostein Avdem Fretland

Jostein Avdem Fretland er komponist, musikar og forfattar frå Sogn, ein mangfaldig kunstnar som uttrykkjer seg i ulike sjangrar og former.

Vikingtida (793–1066)

Vikingtida, namnet som blir brukt om siste delen av den yngre jernalderen i Norden. I vikingtida vart dei nordiske rika samla og kristendommen innført.

Unni Wikan

Unni Wikan, professor emerita i sosialantropologi, spesialist på leveviset til kvinner i muslimske land og omstridd bidragsytar i den norske integreringsdebatten.

Sjargong

Sjargong, ord og vendingar som er særeigne for ei fag- eller samfunnsgruppe, har eit munnleg preg og kan vere vanskelege å skjøne for dei som står utanfor.

Bjarmeland

Handelen med bjarmane, som nordmennene kalla dei som budde ved Kvitsjøen, skapte grunnlag for vikingtida og var noko av bakgrunnen for slaget på Stiklestad.

Josef G. Larssen

Josef Gornitzka Larssen var frå Rogaland og budde på Austlandet størstedelen av livet. Likevel vart han kjend som ein av dei store diktarane av viser frå kystmiljøet i Hordaland.

Simone Stibbe

Simone Stibbe er forlagssjef i Skald, eit forlag som i hovudsak gir ut bøker på nynorsk.

Ulikskap

Ulikskap i samfunnet oppstår når goda i samfunnet er skeivt fordelte og somme grupper har dårlegare livssjansar og levekår enn andre.

Molekyl

Molekyl er byggjesteinar i alt som finst, og dei består av to eller fleire atom. Plasseringa til kvart atom er avgjerande for kva eigenskapar molekylet har.

Næringskjeder og næringsnett

Næringskjeder og næringsnett er oversikter som syner samanhengen mellom ulike organismar i eit økosystem.

Blanca

Blanca var ei driftig dronning på 1300-talet, gift med den norsk-svenske kongen Magnus Eriksson.

Fornorsking

Fornorsking gjekk ut på å gjere minoritetsgrupper meir norske. Eit sentralt krav i den tidlege fornorskingspolitikken var at alle i Noreg måtte lære seg norsk.

Vangsgutane

Vangsgutane, teikneserie som starta i 1940, med handling frå kvardagslivet i Bygde-Noreg. Dei to gutane Steinar og Kåre er heltane, medan Larris er rampeguten i forteljingane.

Olav Øysteinson Sande

Olav Sande var lærar og folkeminne- og folkemusikksamlar. Han var mellom pionerane i målrørsla på Vestlandet og laga ei av dei første bibelsogene på landsmål.

Temaside: Den nynorske skjønnlitteraturen 1850–2015

Over 1400 har debutert med skjønnlitteratur i bokform på nynorsk og dialekt etter at Ivar Aasen fann att det nynorske skriftspråket.

Skjønnlitteratur

Skjønnlitteratur er oppdikta forteljingar som gir lesarar i alle aldrar opplevingar og innsikt.

Magnus Carlsen

Sven Magnus Øen Carlsen, norsk sjakkspelar, har dominert internasjonal sjakksport gjennom 2010-talet.

Den kalde krigen

Etter den andre verdskrigen og fram til 1990-talet konkurrerte USA og Sovjetunionen om å ha størst påverknad på den internasjonale politikken.

Knut Ødegård

Knut Ødegård, forfattar av meir enn 40 bøker, kulturformidlar mellom Noreg og Island og forkjempar for menneskerettane.

Dølen – tidsskrift paa norsk maal

Dølen – tidsskrift paa norsk maal var eit tidsskrift på nynorsk utgitt av Jon Norstog (1877–1942) i USA i 1903 og 1904.

Guri Melby

Guri Melby, lektor og politikar. Frå 2020 er ho partileiar i Venstre og kunnskaps- og integreringsminister i Erna Solberg si blå-grøne regjering.

Torkel Oftelie

Torkel Oftelie, norskamerikansk kulturformidlar, lærar, bladmann og redaktør av tidsskriftet Telesoga.

Andreas Aabel

Morten Andreas Leigh Aabel, distriktslege og diktar. Han var patriot og hadde stor interesse for historie og språk. Eit av dei mest kjende dikta hans er «Se Norges blomsterdal».

Lars Vivelid

Lars Sylfestson Vivelid, målar og forfattar. Kunsten og bøkene hans er prega av skildringar av natur og villmark rundt heimegarden.

Heikki Gröhn

Heikki Gröhn er lyrikar, barnebokforfattar og omsetjar. Han har skrive haikuliknande kortdikt for vaksne og biletbøker for barn. I tillegg er han omsetjar av fagbøker.

Kautokeino-opprøret

I Kautokeino-opprøret i 1852 gjekk ei gruppe samar til åtak på både samar og ei overklasse av innflytta bygdefolk. Opprøret hadde religiøse, sosiale og økonomiske årsaker.

John Endresson Maakestad

John Maakestad, stortingsstenograf og politikar. I 1880-åra var han politisk aktiv som radikal venstremann, med landsmålet som ei av hovudsakene.

Dagen i dag Okt 2020

Nynorsk kulturhistorie
All verdas språk

Søk

Nahuatl - Avokado, kakao og tomat kjem frå nahuatl.

Nynorsk skriftkultur år for år 1646—2019.