Allkunne - Nynorsk digitalt oppslagsverk

Aleine saman – korona og kulturen

No er mange aleine, men me er det saman. Kva kan kunsten seie oss om denne spesielle tida vi er i?

Tema: Språkfakta

Språkfakta 2015 er ei forteljing om språk i Noreg og verda. På allkunne.no kan du no lese utdrag frå Språkfakta 2015 i ein interaktiv presentasjon.

Ivar Aasen

Ivar Andreas Aasen, språkforskar, språkgrunnleggjar og diktar. Han endra den språklege framtida i Noreg og forma skriftspråket nynorsk.

Percy Bysshe Shelley

Percy Bysshe Shelley, engelsk diktar. Han var sentral i den andre generasjonen av engelske romantikarar tidleg på 1800-talet og kjend for sin typisk romantiske livsstil.

Liv Holtskog

Liv Holtskog, lyrikar og bonde. Ho skreiv kristen-humanistisk modernistisk poesi med røter i natursansing, telemarkskultur og mytologi. Liv Holtskog voks opp i eit konservativt og haugiansk bondemiljø. Ho lærte bokmål på skulen, men sa at ho måtte lære seg nynorsk for å kunne uttrykkje seg i dikt.

Tysk - Tysk – språket som skapte Feinschmecker og Besserwisser.

Nynorsk skriftkultur år for år 1646—2019.

Svanaug Steinnes

Svanaug Steinnes, omsetjar, skribent og teaterarbeidar. Som omsetjar har ho særleg omsett prosa og teaterstykke frå romanske språk.

Klassisk musikk

Klassisk musikk er ei nemning som kan ha ulike tydingar. I daglegtale er omgrepet vanlegvis brukt om europeisk kunstmusikk frå barokken til tidleg på 1900-talet.

Ove Røsbak

Ove Røsbak, forfattar og sceneartist med både barn og vaksne som målgrupper. Røsbak skapte stort oppstyr då han la fram opplysningar om Alf Prøysen si legning.

Knut Hamsun

Knut Hamsun, ein av dei fremste forfattarane i den norske litteraturhistoria. Hamsun skreiv banebrytande bøker og fekk nobelprisen i litteratur i 1920.

Ivar Aasen-tunet

Ivar Aasen-tunet i Ørsta er eit nasjonalt dokumentasjons- og opplevingssenter for nynorsk skriftkultur.

Bly

Bly, grunnstoff, eit tungmetall som er giftig for både dyr, menneske og miljø.

Det periodiske systemet

Det periodiske systemet inneheld alle byggjesteinane i naturen og universet, sette inn i eit system etter vekt og eigenskapar.

Fanny Holmin

Fanny Holmin er redaktør, lyrikar og utøvar i eigne sceneproduksjonar. Tekstane og kunsten hennar har eit vidt spenn, med nyskapande og kreative uttrykk.

Ideologi

Ideologi er oppskrifter på korleis ein vil at samfunnet skal vere. Somme meiner at ideologiar er eit gode, andre er skeptiske til ideologisk tenking.

Hulda Garborg

Hulda Garborg, forfattar og kulturentrepenør og folkeopplysar.

Likeverd

Likeverd vil seie at noko har like stort verd. Forståinga av at alle menneske har like stort verd, er eit viktig grunnlag for demokrati og menneskerettar.

Ytringsfridom

Ytringsfridom er fridomen for alle til å uttrykkje seg fritt og uhindra. Utan ytringsfridom er ikkje demokrati mogleg.

Klimasøksmål

Klimasøksmål er rettsprosessar der kjernen i konflikten mellom partane er klimapolitikk.

Island

Island er det nordiske landet som ligg lengst vest. Det vart folkesett av vestlendingar på 800-talet, og har i dag ca. 365 000 innbyggjarar.

Stein Versto

Stein Versto er ein allsidig kulturarbeidar og forfattar. Versto er festspeldiktar saman med Odd Nordstoga under Dei nynorske festspela i 2020.

Greta Thunberg

Greta Thunberg er ein ung, svensk miljøaktivist. I 2018 byrja ho ein skulestreik for klimaet. Aksjonen har sidan utvikla seg til eit globalt klimaopprør blant barn og unge.

Klimaflyktning

Klimaflyktning er eit omgrep i daglegtalen som blir brukt om personar som må forlate heimen sin på grunn av konsekvensar av klimaendringar.

Økosystem

Eit økosystem er summen av alle produsentane, konsumentane, nedbrytarane og miljøet som finst i eit geografisk avgrensa område.

Frostatingslova

Frostatingslova er det gamle lovverket for Trøndelag og tilstøytande område, nedskrive frå 1050 til 1200, med munnleg overlevering før det.

Demokratiteori

Kva er demokrati, og kva er dei viktigaste verdiane i demokratiet? Demokratiteori er eit forskingsfelt som prøver å gi svar på slike spørsmål.

Internasjonal politikk

Internasjonal politikk er all samhandling som går føre seg over landegrensene, både mellom statar og mellom organisasjonar.

Berekraftig utvikling

Berekraftig utvikling er utvikling som tilfredsstiller dei menneskelege behova som finst i dag, utan å øydeleggje for komande generasjonar.

Nynorsk

Det nynorske skriftspråket byggjer på norsk folkemål. Dei fleste norsktalande nyttar eit språksystem og eit ordtilfang som ligg nærmare nynorsk enn bokmål.

Mona Fossdal

Mona Fossdal, grafisk formgivar og illustratør, forfattarar og lektor. Ho har illustrert og skrive fleire barnebøker. Ho blandar det visuelle og det musikalske til ein heilskap.

Signe Kristin Djuve

Signe Kristin Djuve, lyrikar og pedagog. Både i dikta og i fagtekstane sine skildra ho korleis menneske ofte kjem til kort når det gjeld å nå fram til kvarandre.

Temaside: Den nynorske skjønnlitteraturen 1850–2015

Over 1400 har debutert med skjønnlitteratur i bokform på nynorsk og dialekt etter at Ivar Aasen fann att det nynorske skriftspråket.

Dagen i dag August 2020

Nynorsk kulturhistorie
All verdas språk

Søk

Norsk romani - Ordet kei/kjei 'jente' er lånt frå romani.

Nynorsk skriftkultur år for år 1646—2019.