Allkunne - Nynorsk digitalt oppslagsverk

Aleine saman – korona og kulturen

No er mange aleine, men me er det saman. Kva kan kunsten seie oss om denne spesielle tida vi er i?

Tema: Språkfakta

Språkfakta 2015 er ei forteljing om språk i Noreg og verda. På allkunne.no kan du no lese utdrag frå Språkfakta 2015 i ein interaktiv presentasjon.

Arthur Klæbo

Arthur Klæbo, kringkastingsmann, kåsør og forfattar. Han var ein nynorskpioner i NRK og ein av dei store radiokåsørane i NRKs historie.

Henny Skjønberg

Henny Skjønberg, skodespelar, iscenesetjar og dramatikar, spela i over hundre skodespel og filmar.

Arne Vinje

Arne Vinje, bonde, kulturformidlar og SV-politikar. Han har prøvd å verkeleggjere Arne Næss og andre sin økofilosofi gjennom praktisk arbeid med jord og ord.

Malayisk - Frå malayisk kjem både amok, batikk, bambus, ketsjup og orangutang.

Nynorsk skriftkultur år for år 1646—2019.

Nynorsk

Det nynorske skriftspråket byggjer på norsk folkemål. Dei fleste norsktalande nyttar eit språksystem og eit ordtilfang som ligg nærmare nynorsk enn bokmål.

Olav Andreas Eftestøl

Olav Andreas Eftestøl, skulemann og politikar. Han skipa lærarskulen på Elverum og tok initiativet til det første fylkesmållaget i landet.

Ivar Aasen

Ivar Andreas Aasen, språkforskar, språkgrunnleggjar og diktar. Han endra den språklege framtida i Noreg og forma skriftspråket nynorsk.

Toni Morrison

Toni Morrison, amerikansk forfattar. Få forfattarar har hatt meir å seie for dei svarte sin posisjon i moderne amerikansk litteratur.

Ove Røsbak

Ove Røsbak, forfattar og sceneartist med både barn og vaksne som målgrupper. Røsbak skapte stort oppstyr då han la fram opplysningar om Alf Prøysen si legning.

Vangsgutane

Vangsgutane, teikneserie som starta i 1940, med handling frå kvardagslivet i Bygde-Noreg. Dei to gutane Steinar og Kåre er heltane, medan Larris er rampeguten i forteljingane.

Ivar Aasen-tunet

Ivar Aasen-tunet i Ørsta er eit nasjonalt dokumentasjons- og opplevingssenter for nynorsk skriftkultur.

Bly

Bly, grunnstoff, eit tungmetall som er giftig for både dyr, menneske og miljø.

Det periodiske systemet

Det periodiske systemet inneheld alle byggjesteinane i naturen og universet, sette inn i eit system etter vekt og eigenskapar.

Hulda Garborg

Hulda Garborg, forfattar og kulturentrepenør og folkeopplysar.

Ideologi

Ideologi er oppskrifter på korleis ein vil at samfunnet skal vere. Somme meiner at ideologiar er eit gode, andre er skeptiske til ideologisk tenking.

Ytringsfridom

Ytringsfridom er fridomen for alle til å uttrykkje seg fritt og uhindra. Utan ytringsfridom er ikkje demokrati mogleg.

Likeverd

Likeverd vil seie at noko har like stort verd. Forståinga av at alle menneske har like stort verd, er eit viktig grunnlag for demokrati og menneskerettar.

Knut Hamsun

Knut Hamsun, ein av dei fremste forfattarane i den norske litteraturhistoria. Hamsun skreiv banebrytande bøker og fekk nobelprisen i litteratur i 1920.

Klimasøksmål

Klimasøksmål er rettsprosessar der kjernen i konflikten mellom partane er klimapolitikk.

Island

Island er det nordiske landet som ligg lengst vest. Det vart folkesett av vestlendingar på 800-talet, og har i dag ca. 365 000 innbyggjarar.

Stein Versto

Stein Versto er ein allsidig kulturarbeidar og forfattar. Versto er festspeldiktar saman med Odd Nordstoga under Dei nynorske festspela i 2020.

Greta Thunberg

Greta Thunberg er ein ung, svensk miljøaktivist. I 2018 byrja ho ein skulestreik for klimaet. Aksjonen har sidan utvikla seg til eit globalt klimaopprør blant barn og unge.

Klimaflyktning

Klimaflyktning er eit omgrep i daglegtalen som blir brukt om personar som må forlate heimen sin på grunn av konsekvensar av klimaendringar.

Økosystem

Eit økosystem er summen av alle produsentane, konsumentane, nedbrytarane og miljøet som finst i eit geografisk avgrensa område.

Frostatingslova

Frostatingslova er det gamle lovverket for Trøndelag og tilstøytande område, nedskrive frå 1050 til 1200, med munnleg overlevering før det.

Klassisk musikk

Klassisk musikk er ei nemning som kan ha ulike tydingar. I daglegtale er omgrepet vanlegvis brukt om europeisk kunstmusikk frå barokken til tidleg på 1900-talet.

Internasjonal politikk

Internasjonal politikk er all samhandling som går føre seg over landegrensene, både mellom statar og mellom organisasjonar.

Berekraftig utvikling

Berekraftig utvikling er utvikling som tilfredsstiller dei menneskelege behova som finst i dag, utan å øydeleggje for komande generasjonar.

Mona Fossdal

Mona Fossdal, grafisk formgivar og illustratør, forfattarar og lektor. Ho har illustrert og skrive fleire barnebøker. Ho blandar det visuelle og det musikalske til ein heilskap.

Temaside: Den nynorske skjønnlitteraturen 1850–2015

Over 1400 har debutert med skjønnlitteratur i bokform på nynorsk og dialekt etter at Ivar Aasen fann att det nynorske skriftspråket.

Demokratiteori

Kva er demokrati, og kva er dei viktigaste verdiane i demokratiet? Demokratiteori er eit forskingsfelt som prøver å gi svar på slike spørsmål.

Dagen i dag August 2020

Nynorsk kulturhistorie
All verdas språk

Søk

Pirahã - På pirahã finst det ikkje talord.

Nynorsk skriftkultur år for år 1646—2019.