Noreg før 1814

Adelen var ei samfunnsklasse som hadde arvelege privilegium, eller særrettar. Omgrepet er knytt til standssamfunnet, der adelen og presteskapet var dei to leiande stendene.

Dei store endringane i det norske bondesamfunnet på 1800-talet vert kalla «hamskiftet».

Gudrød Halvdansson Veidekonge, son av kong Halvdan Øysteinsson Kvitbein og konge over Vestfold, Romerike og delar av Vingulmark kring år 800, ifølgje Snorre.

Gulatingslova er det gamle lovverket for store delar av Vestlandet, nedskrive frå slutten av 1000-talet til 1250, med munnleg overlevering før det. Namnet Gulating er etter tingstaden i Gulen, som ligg i ytre Sogn. Lova vart avløyst av Magnus Lagabøtes landslov i 1274.

Harald Hårfagre er ein norsk sogekonge som skal ha samla Noreg til eitt rike etter slaget ved Hafrsfjord. Omstenda kring Hårfagre sitt liv og slektskapen til seinare kongar er likevel usikre. Mest truleg var Harald Hårfagre ein vestlandskonge, som i Hafrsfjord nedkjempa andre småkongar.

Jarl er ein gammal nordisk adelstittel. Tittelen er truleg i slekt med nemninga erilaz, som er kjend frå innskrifter i den eldre futharken på runesteinar og amulettar frå romersk jernalder og folkevandringstida.

Lagtinga var regionale rettsorgan som voks fram med den norske rikssamlinga. Lagtinga avsa domar, gav lover og verka som politiske forsamlingar. Frå 1590 til 1797 var dei første ankeinstans i rettsordninga.

Olav Haraldsson var norsk konge frå 1015 til 1028 og spela ei avgjerande rolle i rikssamlinga og grunnlegginga av kyrkja i Noreg. Han fall i slaget ved Stiklestad i 1030, etter å ha prøvd å vinna att riket. Seinare vart han ein viktig nordisk helgen.

Peter Wessel, vidgjeten norsk sjøoffiser under Den store nordiske krigen, etter ei rekkje djerve bragder i sjøkampen mot Sverige. 25 år gamal vart han adla som Tordenskjold, i 1718 utnemnd til admiral. Djervskapen kosta han til slutt livet, då han fall i ein duell med ein svensk offiser, like etter krigen.