Molekyl består av to eller fleire atom som er kopla saman i elektronparbindingar. Mellom anna er maten du et, kleda du har på deg, og fossilt drivstoff sett saman av ulike molekyl, som igjen er sette saman av atom.

Dei fleste atoma vil fylle opp det yste skalet sitt, difor inngår dei sambindingar med andre atom og dannar molekyl. Hydrogen er det enklaste atomet vi har, og det har atomnummer 1. Atomnummeret til hydrogen fortel oss at hydrogen berre har eitt elektron i det yste skalet, som har plass til to. To hydrogenatom kan dele på elektrona sine. Då får begge hydrogenatoma to elektron i det yste skalet, og skalet er fullt. Desse to hydrogenatoma blir til eitt hydrogenmolekyl (H₂).

Alle molekyl har eit namn, ein kjemisk formel, som fortel oss kva atom dei består av, og kor mange det er av kvart atom. CO₂ er den kjemiske formelen for karbondioksid. C står for eitt karbonatom, og O₂ fortel at det er to oksygenatom i molekylet.

Når mange molekyl hopar seg saman, blir det til slutt eit synleg stoff, til dømes vatn (H₂O). Sidan CO₂ og H₂O er sette saman av ulike atom, kallar vi dei òg kjemiske sambindingar. Når eit molekyl berre består av to eller fleire atom frå det same grunnstoffet, er det ikkje ei kjemisk sambinding. Då er det berre eit molekyl.

Molekyla kan variere i storleik og er sette saman av ulike mengder atom. For å forstå korleis eit molekyl verkar, treng vi kunnskap om utsjånaden til molekylet. I eit molekyl har kvart einaste atom si bestemte plassering, som er avgjerande for kva type molekyl det er, og eigenskapane til molekylet.

Kjelder

Hanne S. Finstad, Jørgen Kolderup og Eva C. Jørgensen: Trigger 8. Naturfag. Oslo 2006

Hanne S. Finstad og Jørgen Kolderup: Trigger 10. Naturfag. Oslo 2008

Thomas Bedin: «Molekylform bestemmer egenskaper», ndla.no, sist oppdatert 27.9.2018: https://ndla.no/nb/subjects/subject:21/topic:1:183343/topic:1:54799/resource:1:187522 [lesedato 21.5.2020]

Elevkanalen: «Atomer og molekyler», elevkanalen.no: https://www.elevkanalen.no/Ebok/7660/1 [lesedato 21.5.2020]

Nasjonalt senter for fleirkulturell opplæring: «Atomer og molekyler», nafo.oslomet.no: https://nafo.oslomet.no/wp-content/uploads/2018/01/Atomer-og-molekyler.-tekst-p%C3%A5-norsk-docx.pdf [lesedato 21.5.2020]

UiT Norges arktiske universitet / Kjellaug Lindvåg: «Hvordan fungerer et molekyl?», forskning.no, publisert 13.6.2004: https://forskning.no/partner-molekylaerbiologi-kjemi/hvordan-fungerer-et-molekyl/1055169 [lesedato 21.5.2020]

Peikarar

NRK Skole: «Sprø og myke materialer», nrk.no, publisert 17.1.2016

NRK Skole: «Speilvendte molekyler», nrk.no, publisert 5.4.2001

Rune Mathisen: «Kjemiske bindinger», ndla.no, sist oppdatert 8.5.2018