I mellomalderen var arabisk og islamsk kultur sterkt til stades i Europa – på Den iberiske halvøya og Sicilia, og til dels i Italia. På denne tida låg den arabiske kulturen langt framme i naturvitskap og filosofi, og store mengder arabiske ord fløymde inn i europeiske språk. Her er nokre ord som har nådd heilt til norsk:

admiral < amīr al-baḥr ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺃﻣﻴﺮ 'hav-kommandør'

alkohol < al-kuḥūl ﺍﻟﻜﺤﻮﻝ 'alkohol'

algebra < al-jabr ﺍﻟﺠﺒﺮ 'algebra', 'tvang, fatalisme'

arsenal < dār al-ṣinā'a ﺍﻟﺼﻨﺎﻋﺔ ﺩﺍﺭ 'handverkshus'

Legg merke til at mange arabiske ord er lånte med den bundne artikklen al‑.

Avisa Al-Qabas. Foto: Samira, Flickr.com CC BY 2.0

Arabisk er eit semittisk språk. Dei semittiske språka blir delte i to hovudgrupper, austsemittisk (utdøydde språk i det gamle Mesopotamia) og vestsemittisk. Arabisk høyrer til den sentralsemittiske greina av vestsemittisk, saman med hebraisk, arameisk og fleire utdøydde språk.

Etter muslimsk tradisjon openberra Gud Koranen (al-Qur'ān ﺍﻟﻘﺮﺋﺎﻥ 'lesinga', 'framseiinga') for Muhammed (Muħammad ﻣﺤﻤﺪ) gjennom engelen Gabriel (Jibrīl ﺟﺒﺮﻳﻞ) frå år 610 og til han døydde i 632. Koranen blei openberra på klassisk arabisk, som ligg til grunn for (moderne) skriftarabisk. Frå slutten av 600-talet blei arabisk spreidd med islam frå den arabiske halvøya og utover eit islamsk arabisk imperium som tidleg på 700-talet strekte seg frå Spania til Persia. Talemålet i dette store området endra seg i ulike retningar og gav opphavet til dei moderne arabiske dialektane. Skriftarabisk er det offisielle skriftspråket i heile den arabisktalande verda, med unntak av Malta, som har eit skriftspråk basert på det maltesiske talespråket, skrive med det latinske alfabetet.

Eit særdrag ved arabisk og andre semittiske språk er at vokalane i heile ordet ofte vekslar sterkt under bøyinga. Substantivet baħr ﺑﺤﺮ 'hav' kan heite både biħār ﺑﺤﺎﺭ, buħūr ﺑﺤﻮﺮ, abħār ﺃﺑﺤﺎﺭ og abħur ﺃﺑﺤﺮ i fleirtal, medan det heiter baħrān ﻦﺍﺮﺤﺑ (akkusativ/genitiv baħrayn ﻦﻳﺮﺤﺑ) i total. Konsonantane b, ħ og r, som går att i alle bøyingsformene, blir kallar rota, og dei fleste arabiske røter har tre konsonantar. Ordet al-Qur'ān ﺍﻟﻘﺮﺋﺎﻥ 'Koranen' har den bundne artikkelen al‑ ﺍﻝ, og Qur'ān ﻗﺮﺋﺎﻥ har rota q-r‑', som vi mellom finn att i verbet qara'a ﺀﻗﺮ 'lese', 'seie fram'.

Arabisk blir skrive med det arabiske alfabetet, som blir lese frå høgre mot venstre. Klassisk arabisk har tre korte og tre lange vokalar:

Vokalane blir sterkt farga av grannekonsonantane, slik at q og dei emfatiske konsonantane dreg vokalane bakover, jamfør qāri' ﺀﻗﺎﺭ [ˈqɑːriʔ] 'lesar, framseiar (særleg av Koranen)' og kātib ﻛﺎﺗﺐ [ˈkæːtib] 'skrivar', 'sekretær'.

Konsonantane i klassisk arabisk:

Bokstavane med prikk under (i latinske skrift) står for emfatiske konsonantar, som blir uttalte med ei innsnøring i svelget. Legg elles merke til j [dʒ], š [ʃ], y [j], ' [ʔ] og ' [ʕ].

Først publisert: 18.09.2009
Sist oppdatert: 20.12.2017